Alex Tieleman 

Een Eroski supermarkt in Spanje, onderdeel van Mondragon. © Bloomberg via Getty Images

Tot in Zuid-Korea is er interesse in het sociale bedrijfsmodel van Mondragon, de grootste coöperatie ter wereld.

Uitkijkend over de Baskische vallei waar ’s werelds grootste coöperatie ontstond, is er nog maar weinig dat niet bij Mondragon Corporation hoort. Te zien zijn een supermarkt, een universiteit en zelfs een eigen bank. Het valt allemaal onder de coöperatie. De ruim 250 bedrijven van Mondragon zetten vorig jaar een kleine twaalf miljard euro om. Onder meer met de productie van talloze halffabricaten, maar bijvoorbeeld ook met de bouw van liften en sportfietsen. Wie goed om zich heen kijkt in Spanje ziet om de haverklap een Mondragon-maaksel. Mondragon begon ooit als opleidingsinstituut. De grondlegger was priester José María Arizmendiarrieta. Hij stichtte in de jaren veertig in het Baskische stadje Mondragón een technische school waar studenten leerden hoe ze een eigen onderneming konden organiseren. Arizmendiarrieta was daarbij geïnspireerd door linkse verheffingsidealen: van arbeider tot directeur, ieders stem moest even veel waard zijn in de coöperatie.