De nieuwe Europese Crowdfunding wetgeving zal waarschijnlijk voor een shake-out gaan zorgen. Voor een deel van de crowdfunding platformen zal dit het moment zijn om te overwegen of ze gaan investeren om te voldoen aan de nieuwe regelgeving en (internationale) concurrentie of de werkzaamheden gaan stoppen voor 10 november 2022.

Wanneer een crowdfunding platform gaat stoppen, dan vervalt vanzelfsprekend niet de verplichting van ondernemers om de investeerders terug te betalen. Het is echter niet zeker of de doorlopende inkomsten op afgesloten leningen voldoende zijn om de kosten te blijven dekken voor het beheren van de administratie. Een deel van de crowdfunding platformen ontving namelijk de voornaamste inkomsten bij het afsluiten van de lening.

Het crowdfunding-platform Greencrowd heeft als eerste crowdfunding platform al aangegeven te gaan stoppen per 1 maart 2022. Het platform heeft in de afgelopen jaren  84 duurzame energieprojecten gefinancierd. Een deel van die projecten staat nog open en moet de komende jaren nog terugbetaald gaan worden.

Greencrowd geeft aan dat het uitvoeren van de werkzaamheden niet meer kostendekkend is:

Dit is ook exact de situatie waar AFM al eerder voor gewaarschuwd heeft, in 2014 in het rapport “Crowdfunding – Naar een duurzame sector” en in juli 2020 nog naar aanleiding van de Corona-crisis. AFM heeft bij de platformen aangedrongen op het opstellen van een continuïteitsplan en een businessmodel waarbij er voldoende inkomsten vanuit investeerders en ondernemers komen op basis van uitstaande leningen om werkzaamheden door te kunnen zetten wanneer het platform stopt met het het aannemen van nieuwe projecten.

In de nieuwe Europese crowdfunding verordening wordt dit ook expliciet benoemd:

Het stoppen van de werkzaamheden en het uitbesteden van de administratie van Greencrowd zorgt op dit moment voor discussies, schrijft Crowdfundmarkt.nl. Op een online discussieplatform waar veel investeerders ervaringen uitwisselen is een topic gestart waarin investeerders zich verenigen en oriënteren op vervolgstappen.

Zij vrezen dat de uitbetaling van de leningen een stuk lastiger en complexer gaat worden wanneer dit aan de ondernemers overgelaten gaan worden.

Deze situatie zal zich de komend 12 maanden vaker gaan voordoen. Hierbij zijn een aantal opties mogelijk:

In de meeste gevallen is optie 4 niet wenselijk. Ondernemers en investeerders zitten hier niet op te wachten. Wanneer er goede afspraken zijn gemaakt over de beheersvergoeding zullen optie 1 tm 3 geen probleem zijn, maar wanneer dit niet het geval is zullen hier nieuwe afspraken over gemaakt moeten worden.

Daarbij zullen bestaande crowdfunding platformen (optie 2) niet graag een lopende portefeuille over willen nemen wanneer ze niet goed zicht hebben op de kwaliteit van de leningen. Dit kan druk leggen op de default-cijfers van het platform, die publiek gepubliceerd moeten worden.

Ook is het niet duidelijk of een crowdfunding platform na 10 november 2022 nog wel actief mag blijven in het beheren van lopende rekeningen, vanwege de nieuwe Europese crowdfunding wetgeving die dan in gaat (optie 1).

Alleen optie 3 zou in zo een geval nog over blijven. Een mogelijke oplossing zou kunnen zijn om een tijdelijke “bad bank” op te richten om de portefeuilles over te nemen van crowdfunding platformen die per 10 november 2022 gaan stoppen en waarvan leningen niet overgenomen (kunnen) worden door andere partijen.

De grote vraag gaat zijn wie hiervoor de kosten gaat dragen. Kunnen de hogere kosten doorgerekend gaan worden aan de ondernemers en/of investeerders? Of kunnen de kosten verhaald worden op de oorspronkelijke crowdfunding platformen? Een laatste optie is dat de overheid eenmalig bijspringt in het belang van de stabiliteit van de markt. De meeste leningen lopen maximaal 4-5 jaar, dus het is altijd een tijdelijke kostenpost voor enkele jaren.

In de internationale media werd er redelijk wat aandacht besteed aan de nieuwe Europese crowdfunding wetgeving. Zo vroeg CrowdfundInsider om een reactie van mij wat de impact van de nieuwe wetgeving is op de Europese crowdfunding markt.

Toch is het ook in omliggende landen nog redelijk stil, omdat de toezichthouders en crowdfunding platformen pas sinds afgelopen woensdag duidelijkheid hebben over de exacte details van de regeling.

Ik verwacht dat er de komende periode echter regelmatig aankondigingen te zien zullen zijn van organisaties die in meerdere landen in Europa hun diensten aan willen bieden.

Zo was CrowdCube (equity crowdfunding) er al snel bij met de ambitie om het grootste pan-Europese crowdfunding platform te worden. Zij verwachten met een gecombineerde VK en EU licentie om projecten tot €13 miljoen te kunnen realiseren (€8 miljoen via VK investeerders en €5 miljoen voor EU investeerders).

Met een netwerk van ruim 1 miljoen investeerders en 1.000+ gefinancierde ondernemingen (>€1,2 miljard) is CrowdCube een van de grootste equity crowdfunding platformen ter wereld en een welkome aanvulling voor ondernemers voor het aantrekken van risicofinanciering. Voornamelijk startups en scaleups zullen hier waarschijnlijk gebruik van gaan maken.

EBA en ESMA hebben nu de laatste details (“Technical Standards”) gepubliceerd voor de Europese Crowdfunding verordening. Bij EBA gaat het over de voorwaarden voor portfolio beheer en voor een “stroppenpot” voor defaults (zie details in mijn nieuwsbrief vorige week).

Bij ESMA ging het over de voorwaarden voor:

Alle details voor de nieuwe crowdfunding wetgeving zijn nu hier te vinden:

Per 1 januari 2022 zou de nieuwe regeling ingaan waarmee medewerkers van startups fiscaal vriendelijk opties kunnen ontvangen. Deze wijziging werd aangekondigd met Prinsjesdag. In het kamerdebat over deze regeling was er echter kritiek op de regeling, vanwege het feit dat ook grote bedrijven er gebruik van zouden kunnen maken en de kosten van de regeling te hoog zouden worden.

Met de aanpassing in de wetgeving krijgen werknemers een optie om aandelen in het bedrijf tegen een bepaalde prijs te kopen. Over deze opties moeten werknemers belasting betalen. De nieuwe wetswijziging zorgt ervoor dat werknemers meer keuzevrijheid krijgen over het moment waarop ze belasting over de opties betalen.

Staatssecretaris Hans Vijlbrief geeft aan dat de uitvoeringskosten van de regeling (de schatting is dat elf medewerkers nodig zijn voor de regeling) wel “in verhouding staat” tot de regeling en wil dit nogmaals later evalueren.

Vijlbrief wil daarnaast onderzoeken of het mogelijk is het wetsvoorstel zo aan te passen, dat het werkelijk alleen op kleinere startende bedrijven van toepassing is. Bijvoorbeeld dat het alleen in te zetten is voor bedrijven met maximaal 250 werknemers, of alleen bedrijven die onder een afgesproken omzetgrens zitten.

De regeling zou eigenlijk op 1 januari 2022 in gaan. Het is nog niet bekend hoeveel vertraging dit onderzoek gaat opleveren voor de regeling.

Ouders van de leerlingen de Horsthoekschool in Heerde nemen samen de school over. Sinds 1998 wordt hier al over gesproken, maar nu is het definitief.

Deze ontwikkeling valt binnen een bredere trend waarin (semi-) publieke voorzieningen, zoals zwembaden, postkantoren, sportclubs, maar ook buurthuizen en dorpskroegen steeds vaker worden overgenomen door bewoners. Hierbij wordt een derde variant wordt ontwikkeld naast publiek en privaat eigenaarschap. Het is hierbij wel een vereiste dat er een duurzaam verdienmodel aanwezig is voor de langere termijn.

In het VK is deze ontwikkeling al een stuk langer aan de gang en is de ontwikkeling van zulke “Community Businesses” al langere tijd zeer succesvol. Ook zijn hier speciale financiële modellen ontwikkeld (zoals Community Shares), waarmee niet alleen financiering, maar ook mede-eigenaarschap en zeggenschap geregeld wordt.

In Nederland zou het ook goed zijn als kennis hierover breder gedeeld zou worden en er eventueel meer ondersteuning geboden gaat worden aan groepen bewoners en betrokkenen die zo een stap willen zetten. Vooral omdat er nu nog veel geëxperimenteerd wordt om het voor elkaar te krijgen.

Social Enterprise NL en LSA Bewoners zijn al goed bezig met hun onderzoekstraject “Social Finance for Community Based Social Enterprises”. In hun eerste publicatie “Kapitaal voor de buurt” worden al concrete aanbevelingen gedaan en besproken wat de uitdagingen zijn voor buurt organisaties, zoals actieve ondersteuning en ontwikkeling van specifieke financiële instrumenten.

Deze ontwikkeling gaat echter langzamer dan verwacht. Ik zou er voor willen pleiten dat er fors geïnvesteerd gaat worden in deze “derde vorm” van eigenaarschap met experimenten, begeleiding en toegang tot financiering. Eigenlijk zou er een organisatie zoals “Power to Change” in Nederland opgericht moeten worden, die voldoende budget en capaciteit heeft. Power To Change kreeg £150 miljoen voor de periode 2015-2022 om deze nieuwe vorm van eigenaarschap aan te jagen. Op dit moment zijn al ruim 11.000 community businesses in het VK actief.

Op 2 december wordt door Vereniging voor Financieel Recht het preadvies ‘alternatieve geschillenbeslechting in de financiële sector’ gepubliceerd en de verschillende auteurs (waaronder ikzelf) zullen onze artikelen daar verdedigen.

In het Tijdschrift voor Financieel Recht heeft Frank ‘t Hart (gepromoveerd in 2017 op “Zorgplicht bij financiële dienstverlening”) alvast de verschillende artikelen besproken en vooruitlopend op de bijeenkomst alvast enkele kritische vragen opgesteld voor de discussie op 2 december.

De voorbespreking heeft hij ook op Linkedin geplaatst.