Risico’s inschatten

Banken wijzen ondernemers vaak af zonder valide redenen, zegt Anne-Marie van der Lee van het Instituut voor Midden- en Kleinbedrijf (IMK). Vooral bedrijven in de horeca, reissector en detailhandel moeten het ontgelden. Hoewel de nood in een deel van die sectoren het hoogst is, is de kans volgens haar heel klein dat de bank te hulp schiet.

‘Banken zijn open, maar tegelijkertijd bijzonder kritisch’, zegt Credion-directeur Carlo van der Weg. Naarmate de schuldenlast groeit, ziet hij de nervositeit bij banken toenemen. Ze beperken hun risico’s uit vrees dat ondernemers het geld straks niet kunnen terugbetalen.

Ondernemersorganisaties MKB-Nederland en ONL bevestigen dat de kredietverlening stukloopt bij de risico-inschatting van banken. ‘Ze maken een afweging die gezien de situatie nu voor veel ondernemers negatief uitpakt. Dat is zorgelijk. Veel ondernemers in de verplicht gesloten sectoren raken nu snel door hun eigen vermogen heen’, schrijft MKB-Nederland. Ze staan vaak voor een gesloten loket, merkt ONL-voorzitter Hans Biesheuvel.

Doemscenario

Bedrijven komen nog maar moeilijk aan geld doordat banken snel vervallen in allerlei doemscenario’s, zegt Van der Weg van Credion. ‘Wat gebeurt er straks in de retail? Keren mensen wel terug naar de fysieke winkel? Dan volgt snel het antwoord: we durven het niet aan.’ Hij vindt dat banken een ruimhartiger beleid moeten voeren. De overheid staat per slot van rekening grotendeels borg voor de lening.

Luister terug | Corné van Zeijl | Coronabelegger kijkt ook naar buiten

Nu de tweede lockdown een feit is, trekken banken het vangnet langzaam weg, ziet Bastiaan Breugem van de Financieringsgilde. ‘Je ziet bij grootbanken al jaren een tendens dat ze steeds minder eager zijn om het mkb te financieren. Die beweging nam door corona alleen maar toe.’

‘Als je bank nee zegt, blijven er vaak weinig alternatieven over. Dat zorgt voor frustraties bij ondernemers’, zegt Johan Westra van Eijgen Finance. Ze moeten daardoor noodgedwongen op zoek naar alternatieve financiers.

Nood is hoog

In een paar maanden tijd steeg het aantal ondernemers dat dringend behoefte heeft aan financiering met bijna de helft, naar 37 procent. De tweede lockdown is daarvoor de belangrijkste reden, blijkt uit onderzoek van alternatieve kredietverlener October.

Luister terug | Mkb-bank kan kredietverlening weer op gang helpen

Tegelijkertijd weet 60 procent van de ondernemers in geldnood niet van het bestaan van de Borgstellingskrediet Corona, zegt CEO Luuc Mannaerts. De bekendheid daarvan nam het afgelopen half jaar ook niet toe. Ondernemers krijgen dus niet alleen nee op het rekest bij de bank, ze weten ook zelf het leenloket niet te vinden. ‘Dat baart me zorgen. Deze reddingsboei kan het voortbestaan van je bedrijf bepalen.’

Lastige afwegingen

Rabobank erkent dat het kredietaanvragen niet altijd goedkeurt omdat door ‘de huidige economische omstandigheden risico’s hoger kunnen worden ingeschat en de terugbetalingscapaciteit lager’. Ook ING heeft moeite de impact van de coronacrisis op zwaar getroffen sectoren in te schatten. Daarom staat de bank nu vaak voor lastige afwegingen, vooral bij klanten met wie ING nog geen kredietrelatie heeft opgebouwd. ABN Amro is naar eigen zeggen ‘over de volle breedte open voor kredietverlening’. Wel bekijkt de bank elke aanvraag individueel.

Bij die kredietaanvragen zijn banken niet ‘onredelijk streng’, schrijft bankenkoepel NVB. ‘Maar het economisch beeld verslechtert en er komen ook meer bedrijven die er slechter voor staan. Natuurlijk zijn banken in die context kritisch.’ Als er geen perspectief is op terugkeer naar een gezond businessmodel zullen banken niet snel krediet verstrekken. Maar bij een ‘normale kans op terugbetalen’ zullen ze over het algemeen uitkeren, zegt voorzitter Chris Buijink. ‘Niet iedereen kan gered worden en de crisis kent ook echt verliezers.’