16 december 2020
Mkb staakt investeringen, en dat remt de economische wederopbouw. Kleine bedrijven verwachten fors minder te gaan investeren volgend jaar, en dat is niet goed voor de wederopbouw van de economie na corona.
Dirk Waterval 16 december 2020, 16:51
Ruim een op de vijf bedrijven verwacht volgend jaar minder te gaan investeren vanwege de coronacrisis. Vooral het kleinbedrijf (met vijf tot vijftig werknemers) houdt de hand liever nog even op de knip. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Dat leverde de cijfers aan voor de ‘Staat van het MKB’, een jaarlijks rapport dat het Nederlands Comité voor Ondernemerschap woensdag presenteerde.
Het gebrek aan investeringen is ‘een bedreiging voor de Nederlandse economie’, legde CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen uit bij de presentatie. Bedrijven kunnen hun productiviteit alleen maar verhogen als ze blijven investeren, en een hogere productiviteit is nodig voor economische groei. Spaaklopende investeringen betekent dus ook een spaaklopende groei van de hele economie. In Nederland is het mkb goed voor meer dan twee derde van de werkgelegenheid, aldus Van Mulligen.
Er zijn in het midden- en kleinbedrijf dus meer investeringen nodig, bijvoorbeeld in nieuwe software, vaardigheden van personeel of machinerie. Maar dat gebeurde eigenlijk ook voor corona al te weinig, stelt het Comité in haar rapport. Twee derde van het mkb stak zelfs in de jaren van hoogconjunctuur geen geld in innovatie, en ook digitalisering en scholing van personeel waren er ‘nog te beperkt doorgevoerd’.
Fors minder investeringen in de horeca
Ondertussen vertegenwoordigt het mkb juist de meest hard getroffen sectoren in de coronacrisis, zei Van Mulligen. Denk aan de horeca en de cultuursector, maar ook aan kleine sportscholen en kapperszaken. “De omzet daarvan loopt hard terug, in sommige sectoren tot wel 80 procent.”
In die zin is het niet gek dat de horeca de grootste terugval verwacht in investeringen volgend jaar. 42 procent van de horecabedrijven met minder dan 250 werknemers denkt er in 2021 minder aan uit te geven. Daarentegen stelt de onroerend goed-sector juist méér in de eigen onderneming te gaan steken. In totaal verwacht 15 procent van alle bedrijven in Nederland, het grootbedrijf dus meegerekend, meer te investeren volgend jaar.
Hoe nuttig het investeren kan zijn, blijkt uit onderzoek van de Rotterdam School of Management. Zelfs bedrijven die al aan het kwakkelen zijn, die al stagneerden in hun groei, kunnen er met gerichte investeringen alsnog bovenop komen. Vooral meer inzetten op het buitenland blijkt nuttig (zowel qua import als export van producten), net als geld uitgeven aan productinnovatie.
Een mismatch tussen sectoren
Harold Goddijn, voorzitter van het Comité, kraakte bij de presentatie van het rapport harde noten over de financiering aan mkb-bedrijven. Volgens hem is er nu sprake van een mismatch tussen de financiële sector en het bedrijfsleven. Ja, de rente is laag en op de keper beschouwd is het daarom makkelijk voor bedrijven om geld aan te trekken. Maar dat geldt vooral voor grote bedrijven, stelt Goddijn.
Geldschieters vinden het mkb volgens hem vaak te klein om in te investeren, of achten anders de risico’s van die investeringen te groot. Daar moet een oplossing voor komen, zegt hij. “Anders kan het mkb weleens de achilleshiel blijken van de wederopbouw van de economie.”
Staatssecretaris Mona Keijzer van economische zaken nam het rapport gisteren digitaal van Goddijn in ontvangst, en erkende daarbij direct dat de financiering aan het mkb beter kan. Ook zei ze dat de situatie door de nieuwe lockdown eigenlijk nog precairder is dan uit dit rapport naar voren komt.
De noodsteun als een welkom kontje
Jacco Vonhoff, voorzitter van MKB-Nederland, maakte van de aanwezigheid van Keijzer gebruik om het kabinet wederom te bedanken voor alle noodsteun. Ook is hij blij met de Bik-regeling, de Baangerelateerde Investeringskorting, die bedrijven stimuleert om vooral te blijven investeren. “Dat geeft ondernemers toch net even een kontje.”
Wel zou Vonhoff graag zien dat ondernemers wat minder regels en wetten op hun bord krijgen, zodat ze weer meer ruimte hebben om nieuwe mensen aan te nemen. “Vooral kleine ondernemers lopen nu tegen enorme drempels aan.” Maar”, zei Vonhoff, “daar praat ik graag over met het kabinet als de crisis eenmaal voorbij is.”
